Valdamesta kona alþjóðlegra fjármála.

Obama hefur skipað Janet Yellen nýjan Seðlabankastjóra USA.  Í fyrsta skipti í sögunni stjórnar kona valdamesta seðlabanka heims. Yellen sem er 67 ára gömul vill skapa meira gegnsæi. Peningamál eiga að vera öllum skiljanleg. Eiginmaður hennar er G Ackerlof og hefur unnið til Nóbelsverðlauna í hagfræði. Undanfarna áratugi hafa þau skrifað fjölmargar bækur saman og stundað rannsóknir saman. Þau hæfa hvert öðru og eru sammála um stefnur í þjóðhagfræði! Larry Summers var fyrsta val Obama en hann þótti pólitískt umdeildur. Ben Bernanke fráfarandi bankastjóri tilkynnti í síðustu viku að bankinn myndi halda vöxtum lágum og auka peningamagn. Áhrif ákvarðana Seðlabanka USA ná víða á mörkuðum. Meira gegnsæi merki m.a. meira upplýsingastreymi. Yellen hafði áhrif á það að nú heldur Seðlabankinn blaðamannafundi fjórum sinnum á ári. Yellen vill horfa á mannlegu hliðina. Tölur eru ekki bara tölur heldur tákna þær menneskjur og mannleg örlög. Fjölmargir hafa fangað skipun Yellen í embætti. Meðal þeirra eru Nancy Pelosi og Paul Krugman. Getur kona stjórnað Seðlabankanum á skilvirkan hátt spyr Krugman. Spurningin ætti að vera óþörf.

Nick Glegg; efnahagslegt sjálfsmorð að ganga úr ESB.

Nick Glegg tekur sterkt til orða og hvetur til almennrar samstöðu um þjóðarhagsmuni. Hann er ekki sammála Cameron um þjóðaratkvæðagreiðslu um aðild. Hann álítur það skammsýna pólitíska hugsun sem gæti haft slæmar afleiðingar. Glegg heldur því fram að utan ESB væri Bretland einangrað og áhrifalust í bakgarði alþjóðastjórnmála. Hann hefur skrifað bréf til 100 fyrirtækja, samtaka og verkalýðsfélaga og hvatt til þess að kostir ESB-aðildar séu gerðir meira áberandi í opinberri umræðu. Hann óttast að aðildarsinnar taki ekki nógu skjótt og kröftuglega við sér. Hann telur að einangrunarsinnar spinni upp goðsagnir sem eigi sér enga stoð í raunveruleikanum. Cameron hefur lofað almennri atkvæðagreiðslu um ESB-aðild 2017 ef Íhaldsflokkurinn vinnur sigur í næstu kosningum. Hugsun Cameron er ekki flókin. Hann er að reyna að fresta innri átökum í Íhaldsflokknum fram yfir kosningarnar 2015. Glegg segir að ekki sé hægt að ofmeta þann skaða sem útganga úr ESB myndi valda. Bretar yrðu að gera sérsamninga við alla viðskiptaaðila og yrðu ekki teknir alvarlega af Bandaríkjamönnum, Kínverjum eða Indverjum. Það má vera að Glegg taki nokkra áhættu með slíkum yfirlýsingum. Það er fjölmennur hópur sem vill endursemja um aðildarskilmála Bretlands.  Aðalritari TUC-verkalýðssamtakanna tekur undir með málflutningi Glegg. Það yrði hræðilegt fyrir fyrir fjárfestingar og sköpun starfa ef Bretland yfirgæfi ESB. Bandarískir stjórnmálamenn hafa alltaf verið jákvæðir fyrir samrunaþróuninni í ESB og vilja að Bretland sé hluti af henni. 

Einkenni ferðaþjónustu hér á landi.

Ferðaþónusta hefur farið ört vaxandi undanfarin ár. Með vaxandi mikilvægi eykst þörf á grunnrannsóknum og stefnumótun stjórnvalda. Nú ríkir frumkvöðlakraftur og allnokkur fjárfestingagleði í byggingu hótela og gististaða. Það er fyrst eftir seinni heimsstyrjöldina sem ferðaþjónusta í nútímaskilningi verður til. Til þessa liggja nokkrar ástæður; auknar ráðstöfunartekjur, aukinn frítími og greidd leyfi launafólks, aukið almennt menntunarstig, aukin alþjóðleg viðskipti og miklar framfarir í samgöngutækni. Í þróuðum samfélögum fer hlutfall eldri borgara hækkandi og þorri þeirra er við góða heilsu. Hann getur því leyft sér ferðalög. Fjölbreytt náttúra Íslands hefur afar mikið aðdráttarafl. Landið er í sköpun fyrir augum ferðamannsins. Menning landsins í fortíð og samtíð hafa einnig aðdráttarafl. Hálendi landsins, jöklar, eldfjöll, fossar , hreint vatn og hraunbreiður; allt þetta og fleira mótar ímynd landsins í huga ferðamannsins. Fjöldi erlendra ferðamanna hefur vaxið ört undanfarin ár og flest bendir til að hann muni halda áfram að aukast. Eftirspurn ferðaþjónustunnar er mjög árstíðabundinn og það er veikleiki. Raungengi krónunnar er mjög lágt og fátt bendir til að það muni hækka. Ferðaþjónustan hefur mikla möguleika en það er ekki sjálfgefið að hægt sé að nýta þá. Veldur hver á heldur. 

Kreppa í boði Teboðsins.

John Boehner er republikani og talsmaður Fulltrúadeildarinnar. Úr fjarlægð virðist hann stjórna kreppunni í bandarísku stjórnkerfi og stjórnmálum. Ríkisstjórnin er lömuð og nú nálgast ríkisgjaldþrot. Ríkisstarfsmenn eru sendir heim án launa -Government Shutdown. Boehner gæti ákveðið atkvæðagreiðslu í Fulltrúadeildinni. Þá myndu demókratar og hófsamir menn í hans eiginn flokki rjúfa pattstöðuna. 800000 ríkisstarfsmenn myndu koma til vinnu og þjóðgarðarnir opna. En þetta vill hann ekki. Hann vill Obamacare burt. Eftir 9 daga verður að hækka skuldaþak ríkisins en það álítur Boehner vera samningsatriði. Hann vill fá eitthvað í staðinn. Ráðist er á Boehner úr öllum áttum; stjórnmálamenn og skemmtikrafar taka höndum saman. En hann heldur tryggð við Tea Party. 

Robert Aliber um efnahagsstjórn fyrir Hrun.

Robert Aliber er mjög þekktur hagfræðingur og sérfræðingur í alþjóðafjármálum. Árið 2008  kom hann hingað til lands og sá og taldi mikinn fjölda byggingakrana. Greinilegt merki um bólu sem myndi springa! Á árunum fyrir Hrun var gengi krónunnar fljótandi. Það leiddi af sér að allt fór úr böndunum með nánast sjálfvrikum hætti. En það hefði ekki þurft að gerast ef myntin hefði verið tengd öðrum gjaldmiðli. Ef verð krónunnar fer stöðugt hækkand sem og verð á verðbréfum á hagnast erlendir fjárfestar á því að setja fjármagn inní hagkerfið. Seðlabankinn hefði einnig getað gripið til aðgerða sem hefðu haldið hækkunum krónunnar í skefjum. Það var ekki gert sem eru mistök að mati Aliber. Aliber er þeirrar skoðunar að vegna einhæfni útflutningsvara Íslands henti aðild að stærra myntbandalagi ekki.

Jens Stoltenberg um stjórn hægri flokkanna í Noregi.

Ríkisstjórnarflokkarnir hafa mótað aðra stefnu fyrir landið segir Stoltenberg. Sum stefnumál eru framhald af því sem fyrri ríkisstjórn gerði en annað ekki. Verkamannaflokkurinn er andvígur einkavæðingu skóla og skattalækkunum. Reynsla Svía er að gæði skólastarfs minnki og munur á nemendum aukist við einkavæðingu. Fyrirhugaðar breytingar á vinnumálalöggjöf munu veikja stöðu launafólks. Hægri flokkarnir lofa mörgu en útskýra ekki hvernig fjármögnun á að eiga sér stað. Stoltenberg minnir á að frá 2005 til 2012 hafi 350000 ný störf orðið til í Noregi. Það er greinilegt að hægri flokkarnir ætla ekki að leggja áherslu á umhverfis-og loftlagsmál. Þau eru ekki á forgangslista stjórnarinnar.(arbeiderpartiet.no)

Ríkir og fátækir innflytjendur í Evrópu.

Í Miðjarðarhafinu drukkna hundruð fátækra flóttamanna en á sama tíma fá ríkir Kínverjar, Arabar og Rússar ríkisborgararétt í ríkjum ESB. Þeir sem borga tilskilið verð eru velkomnir en hinir ekki. Hver sem kaupir fasteign fyrir 70000 evrur í Lettlandi fær sjálfkrafa dvalarleyfi. Að minnsta kosti 2000 manns hafa látið lífið á Miðjarðarhafi síðan 2011. Á Spáni þurfa menn að fjárfesta í fasteignum fyrir 500000 evrur til að fá dvalarleyfi. Í Grikklandi duga 250000 evrur til að fá dvalarleyfi í 5 ár og í Portugal þurfa menn að reiða fram 500000 evrur. 290000 evrur er verðið í Ungverjalandi. Í ríkjum Evrópu eru lög um hælisleitendur og innflytjendur mjög ströng. En það eru ekki allir jafnir fyrir lögunum. Það er alveg ljóst að þessi mál verða til umræðu í ríkisstjórnarmyndun í Þýskalandi. 

Hvenær er strax teygjanlegt hugtak?

Öll orð hafa merkingu í ákveðnu samhengi. Samhengið getur verið allflókið. Sögulegir, menningarlegir og félagslegir þættir skipta máli. Beinar aðstæður þar sem orðin falla og loks það sem mikilvægast sameiginlegur skilningur þeirra sem í samtali eða samskiptum eiga. Tökum dæmi ; ef frambjóðandi segir fyrir kosningar ; milljarður verður settur strax í verkefnið. Í hugum flestra myndi þetta merkja að strax eftir kosningar(á fyrstu mánuðum) verði gengið í verkið. Ef frambjóðandinn meinti einhvern tíma á kjörtímabilinu eða í lok þess þá átti hann að segja það. Ef hann meinti hið síðarnefnda en sagði hitt eru það einfaldlega blekkingar. Sameiginlegur skilningur er lykilatriði og það er á ábyrgð beggja aðila að ganga úr skugga um að skilningurinn sé sameiginlegur. (Stuðst við Vísindavef)

Bankar og kreppur ; lærdómar fyrir Ísland.

Kreppur eru alþjóðlegar og bankakreppur eru það einnig. Mjög mikið er vitað um hvoru tveggja og vitneskjan byggist á gögnum frá fjölmörgum löndum. M Friedman og A Schwartz héldu því fram í miklu riti að stefna Seðlabanka USA hefði orsakað kreppuna miklu 1929 til 1932. Stefna bankans hefði fyrst leitt til lánabólu þar sem peningamagn hefði verið langt umfram vöxt vergrar landsframleiðslu en síðan hefði Seðlabankinn minnkað peningamagnið og hækkað vexti alltof snemma. J Miron og N Rigol hafa nýlega skoðað gögnin aftur. Stefna bankans hefur samkvæmt þeim lítil áhrif á miklar sveiflur í iðnframleiðslu og frjárfestingum. það virðist líklegra að þessar sveiflur hafi orðið bönkunum að falli. Orsakakeðjan hefur snúist við. Ef þetta er rétt þá hefur það líka takmörkuð áhrif að endurfjármagna bankana og stofna digra björgunarsjóði. Það kemur sér fyrst og fremst fyrir fjármagnseignendur og fjármálastofnanir. Fjárfestingar og velta aukast ekki sjálfkrafa. Það hefur sýnt sig að bankar geta dýpkað kreppu.Flóknir afleiðusamninar höfðu slík áhrif í núverandi kreppu. Áhættusækni og skortur á trausti höfðu sín áhrif. Bankakreppa getur gert samdrátt dýpri en einnig bata hægari og veikari. 1989 var bankakreppa í Japan og í stað þess að endurskipuleggja og afskrifa skuldir og lífi haldið í skuldum með framlengingu þeirra. Niðurstaðan var glataður áratugur.

Ástand þorskstofnsins og þingmaðurinn Jón Gunnarsson.

Formaður atvinnuveganefndar vill auka þorskkvótann á þessu fiskveiðiári. Stofninn þolir þetta að mati þingmannsins og hann sér fram á 10 til 12 milljarða aukningu í útflutningstekjum. Nú fer verð á þorskafurðum lækkandi á helstu mörkuðum okkar vegna mikils framboðs af Barentsþorski. Þingmaðurinn telur þorskstofninn vera í sögulegu hámarki sem hljóta að teljast nokkrar fréttir fyrir fiskifræðinga. Í júní birti Hafró skýrslu um nytjastofna sjávar 2012/2013 og aflahorfur 2013/2014. Viðmiðunarstofninn á þessu ári er metinn 1170 þúsund tonn og hrygningarstofninn 480 þúsund tonn. Viðmiðunarstofninn núna er stærri en hann hefur verið undanfarna þrjá áratugi. Hafró segir að þar sem nýliðun á undangengnum áratug hafi verið undir meðallagi sé stækkun stofnsins afleiðing minni sóknar. Miðað við núverandi aflareglu má búast við að aflinn vaxi í 250 þúsund á komandi árum. Ef nýliðun á næstu árum verður betri en á undanförnum árum má búast við meiri afla. (Nú eru fiskifræðingar Hafró ekki heilagar kýr hafnar yfir gagnrýni.) Það er því ýmislegt við málflutning Jóns (Skammtíma Jóns) að athuga. Þorskstofninn er ekki í sögulegu hámarki. Raunveruleg veiði hefur jafnan verið meiri en ráðlögð veiði. Aukning veiða á ótraustum grunni mun þýða minni veiði og minni tekjur í framtíðinni.