Að framleiða verðmæti eða stunda afleiðuviðskipti?

Thorstein Veblen var bandarískur félagsfræðingur af norskum ættum. Árið 1899 kom út bók hans The Theory of the Leisure Class. Veblen var mjög gagnrýninn á bandarískt samfélag sinnar samtíðar. Þá eins og nú trúðu margir að markaðurinn gæti leyst öll vandamál. Núna eru viðskipti stunduð með verðbréf og pappíra. Menn spá í gengi gjaldmiðla, skipta úr einum gjaldmiðli í annan. Menn gera samninga þar sem hagnaður eða tap ráðast af  verðbreytingum fjölmargra vara. Fasteignabólur verða til og eru búnar til í kapphlaupi þar sem allir vonast eftir miklum gróða. Eitt sinn ætluðu margir að græða mikið og fljótt á hlutabréfum í DeCode....Sumir hagnast reyndar á því að fjárfesta í sprotafyrirtækjum og nýjungum. Fjármálakerfið getur hækkað verð á einstökum vörum langt umfram eðlilegt verð. Bakarinn selur brauð og fær sín laun og hugsanlega hagnað. Annar aðili veðjar á verðbreytingar á hveiti og annarar vöru. Og hagnast eða tapar. Sumir hagnast mikið þegar landsframleiðslan dregst saman. Stundum gerist þetta með markaðsmisnotkun. Enron og rafmagnsverð í Kaliforníu er þekkt dæmi.  Þegar fjármálakerfið verður mjög valdamikið er von á kreppum. Það sýnir sagan. Í bók Veblen er sett framkenning um stéttir og neyslu. Hann telur að arfleifð lénskerfisins lifi áfram í markaðskerfinu. Lénsherrar nútímans eru þá fjármálafurstarnir.

Fasismi á Íslandi?

Í DV í dag er viðtal við Davíð Þór Jónsson, guðfræðing og listamann. Honum líst illa á þróun stjórnmálanna og sér dökk ský á lofti. Hann telur að listamenn tjái sig ekki opinberlega af ótta við að vera settir út í kuldann og ritskoði sjálfa sig. Hann telur að öfgasinnaðir þjóðernissinnar noti hatursáróður og lýðskrum. Reynt sé að beina reiði almennings að lista- og menntafólki. Davíð þór verður tíðrætt um lekann úr innanríkisráðuneytinu sem allir ættu að geta verið sammála um að er grafalvarlegt mál.  Davíð Þór segir að í landinu ríki andrúmsloft pólitískra hreinsana. Hann telur að stöðuveitingavaldinu sé beitt gegn honum vegna pólitískra afskipta og skoðana. Nú má það vera að Davíð Þór sé of svartsýnn og meti ástandið ekki rétt. Hvað sem því líður er rétt að spyrja að því hvernig myndi fasismi á Íslandi líta út? Stutta svarið er íslensk útgáfa af Teboðshreyfingunni. Einkenni fasisma hér yrði örugglega mjög öfgakennd þjóðernishyggja og mikil andúð gagnvart framandi menningarhópum. Andstaða við fjölmenningarsamfélagið er einkenni hægri-öfgahópa í Evrópu. Annað einkenni yrði að ríkivaldi yrði beitt mjög markvisst til að útiloka óæskilegar skoðanir. það væri gert t.d. með því að beita stöðuveitingarvaldinu pólitískt.  Þriðja atriðið er að samningsréttur launafólks yrði afnuminn í reynd. Önnur spurning á jafn mikinn rétt á sér og hin; af hverju verður Ísland ekki fasískt?

Borgarastríðið í Sýrlandi: ein milljón barna á flótta.

Aðstæður flóttamanna eru skelfilegar sérstaklega barnanna. Þau eru rænd æsku sinni. Þau eru neydd til að vinna eða þau eru gefin í hjónaband. Tölurnar eru skelfilega háar. Í Líbanon eru 385 þúsund börn, í Tyrklandi 294 þúsund og í Jórdaníu 291 þúsund. Helmingur allra sýrlenskra barna er á flótta erlendis eða innanlands. Í Rúanda árið 1994 skapaðist svipað ástand. Mörg börn hafa orðið fyrir sálrænu áfalli.  Þau geta ekki sofið, þau stama og þau pissa í rúmið. Reynsla þeirra af stríðinu er skelfileg og það hefur áhrif á sálarlíf og heilsu. Margar fjölskyldur eru háðar tekjum sem börnin afla með vinnu sinni. Sjö ára börn verða að vinna ef fjölskyldufaðirinn varð eftir í Sýrlandi en konan fór með börnin. Samir er 13 ára gamall. Hann vinnur  6 daga vikuunnar 12 tíma á dag í tehúsi í Irbid í Jórdaníu. Fyrir 12 tíma vinnu fær hann tæplega þrjár evrur eða rúmar 300 íslenskar krónur. Hann á 15 ára gamla systur en hún var seld til fimmtugs sýrlendings. Lífið í flóttamannabúðunum er sérstaklega erfitt fyrir stúlkur. Óttin við ofbeldisverk, s.s. nauðganir er mikill. Foreldrar reyna að halda stúlkum heima við eins mikið og hægt er. Lítill hluti barnanna í flóttamannabúðunum hefur kost á þvi að ganga í skóla. Skólaganga verður ekki tryggð nema með alþjóðlegri hjálparaðstoð. Allt veltur nú á að hægt verði að binda endi á borgarastríðið. (Spiegel).

Bloggfærslur 29. nóvember 2013

Um bloggið

Hrafn Arnarson

Höfundur

Hrafn Arnarson
Hrafn Arnarson
Höfundur er áhugamaður um stjórnmál og þjóðfélagsmál.
Júní 2025
S M Þ M F F L
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30          

Heimsóknir

Flettingar

  • Í dag (16.6.): 0
  • Sl. sólarhring:
  • Sl. viku: 1
  • Frá upphafi: 0

Annað

  • Innlit í dag: 0
  • Innlit sl. viku: 1
  • Gestir í dag: 0
  • IP-tölur í dag: 0

Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband