Verðhjöðnun í Grikklandi.

Í hinu skuldumvafna Grikklandi lækkar verðlag jafnt of þétt. Á einu ári (nóv 12-nóv 13) hefur verð á vörum og þjónustu lækkað um 3%. Þróunin er mjög hættuleg en við fyrstu sýn er þetta hagstætt fyrir neytandann. Matvæli, leiga, lestarferðir; allt verður ódýrara. Vandamálið snertir hagkerfið í heild. Við slíkar aðstæður verður hagvöxtur mjög erfiður eða útilokaður. Þetta hefur aldrei gerst áður í Grikklandi og skuldakreppan hefur stutt við verðhjöðnunina. Grikkland er í djúpri efnahagslegri lægð og skuldir himinháar. Lán frá Evru-ríkjunum og AGS komu í veg fyrir greiðslufall gríska ríkisins. Skilyrði lánanna voru erfið. Mjög harkalegur niðurskurður ríkisútgjalda og mikil lækkun launa. Á þessu ári lækka raunlaun um 6.2%. Verð vara og þjónustu hlutu að lækka og stjórnvöld reiknuðu með því. Litið var á Grikkland sem mjög dýrt land fyrir kreppu. En verðhjöðnun er hættuleg. Nú reikna allir með lækkandi verði. Af hverju ekki að bíða með að kaupa þar til varan verður enn ódýrari? Af hverju ekki að bíða með fjárfestingar þar til aðföng og vinnuafl verða enn ódýrari? Atvinnuleysi er nú 27%. Samdráttur landsframleiðslu var 3%. Sá minnsti í þrjú ár. En samdráttur eigi að síður.

Barnabætur á Norðurlöndum. Samanburður.

Við skoðun á greiðslum um mitt þetta ár kom í ljós að hjón og sambúðarfólk fær mestan stuðning með börnum sínum í Danmörku. Minnstur er stuðningurinn í Finnlandi. Munur milli landa er reyndar ekki mikill og er munur á mánuði 14301 króna milli þess lands sem greiðir mest og þess sem greiðir minnst. Munur er hins vegar mjög mikill þegar kemur að hæstu og lægstu bótum til einstæðra foreldra. Þá munar 35660 krónum á mánuði. Einstæðir foreldrar í Noregi fá mest en í Svíþjóð er minnstur stuðningur. Á Íslandi eru greiddar næst hæstu barnabætur til fjölskyldna á Norðurlöndum. Á það bæði við um einstæða foreldra og hjón/sambúðarfólk. Það ber að hafa í huga að á hér á landi er frítekjumark en ekki á öðrum Norðurlöndum. Í Svíþjóð eru barnabætur greiddar til 16 ára aldur og í Finnlandi til 17 ára aldurs. Í Danmörku, Noregi og hér á landi er greitt til 18 ára aldurs. Hér á landi hafa barnabætur hækkað um 20% frá árinu 2006 til 2013. Viðbót hefur hækkað um 114%. Mesta hækun milli ára var fyrir árið 2013 en þá voru bætur hækkaðar um 10% og viðbætur um 63.42%. (Allar tölur miðast við júni 2013.).

Hver er árangur þróunaraðstoðarog í hvað fer þróunaraðstoð?

Árið 2000 samþykktu SÞ Þúsaldarmarkmiðin. Þau eiga að nást 2015 og fela í sér fjölbreytta markmiðsetningu um þróun á mörgum sviðum.Margar skoðanir og misjafnar eru á þróunaraðstoð meðal hagfræðinga. Einn hlesti talsmaður þeirra er J Sachs en hann hefur verið sérstakur ráðgjafi SÞ. Gagnrýnendur eru ýmsir. Nefna má Dambisa Moyjo frá Sambíu. Hann telur þróunaraðstoð hafa slæm áhrif og líkir Afríku við eiturlyfjafíkil. Nú hefur Ísland oft í sögu sinni notið þróunaraðstoðar. Nefna má Marshall aðstoðina en hún er oft nefnd sem velheppnuð þróunaraðstoð. Landakotsspílali var reistur 1902 fyrir söfnunarfé frá Evrópu og er það væntanlega einnig klassískt dæmi um þróunaraðstoð. Þessi spítali var aðalspítali landsins og kennsluspítali til 1930 að Landsspítalinn tók til starfa. Þróunaraðstoð er í eðli sínu flutningur á fjármagni frá fólki í einu landi til annars lands með það markmið að auka velsæld,þróun og hagvöxt. Alþjóðabankinn, AGS og SÞ standa að marghliða þróunaraðstoð. Það eru 7 undirstofnanir SÞ sem starfa að þróunarmálum. Þúsaldarmarkmiðin ná til 8 sviða, s.s.lækka dánartíðni barna og bæta heilsufar kvenna. Mest af tvíhliða þróunaraðstof er frá OECD. Af hverju skyldi þróunaraðstoð hjálpa? Skoðum hugmyndir J Sachs um fátæktrargildruna: í vanþróuðum löndum er mikil fólksfjölgun og sparnaður lítill, framleiðni er lág og tæknistig er lágt. Þetta er ástandið í mörgum löndum Afríku sunnan Sahara. Þessi lönd einkennast af lítilli framleiðni í landbúnaði, lítil tækninotkun, mjög há tíðni sjukdóma, hæt upptaka og útbreiðsla tækninýjuna og mikil spilling í sjórnmálum. Af þessu leiðir segir Sachs að löndin geta ekki komist af sjálfsdáðum úr fátæktargildrunni. Þróunaraðstoð fer ekki fram í pólitísku eða hernaðarlegu tómarúmi hafi einhver haldið það. Aðstoð Frakklands fer áberandi mikið til fyrrverandi nýlenda án tillits til fátæktarstigs. USA sýnir MiðAusturlöndum mikinn áhuga. Norðurlöndin eiga engra slíkra hagsmuna að gæta. Noregur, Danmörk og Svíþjóð veita milli 1-0.8% af vergri þjóðarframleiðslu í heildarþróunaraðstöð. Í milljörðum dollara talið er USA lang stærstir enda þótt hlutfallstalan lág. Talan fyrir Ísland er líklega fyrir neðan 0.2%. Þegar meta á árangur þróunaraðstoðar er svarið ekki eitt og einfalt? Stundum leiðir hún til aukins hagvaxtar ef ákveðnar stofnanalegar forsendur eru til staðar í móttökulandinu. Stundum hefur hún neikvæð áhrif og leiðir jafnvel til enn meiri spillingar. Ef skoðuð eru afmörkuð svið þá er árangur góður. Í heilbrigðisgeiranum hefur víða náðst góður og mælanlegur árangur. Dánartíðni barna hefur minnkað hefur minnkað og tekist hefur að koma í veg fyrir hiv-smit. Allur þessi vandi er einnig siðferðilegur; Afríkubúar munu leysa sín vandamál ef þeir taka upp frjálsan markaðsbúskap myndu frjálshyggjumennirnir segja. Segja má að það sé skoðun. Sanntrúaðir kristnir menn gætu sagt: það sem þér gjörið einum minna minnsta bræðra  gjörið þér mér.