Frýs hagkerfið 2014?

Yngvi Harðarson hagfræðingur er stofnandi og framkvæmdastjóri ráðgjafafyrirtækis á svið fjármála. Fyrirtækið heitir því frumlega nafni Analytica. Í frétt nr 6 er spáð í ástand og horfur í efnahagsmálum. Því er spáð að hagvöxtur á þessu ári verði 1%-2% og umtalsverðar líkur eru á samdrætti á næsta ári. Samdráttur mun hefjast á tveimur næstu mánuðum. Spánni til grundvallar liggja gögn um aflamagn, innflutning, debetkortaveltu,ferðamannafjölda, væntingavísitölu Gallup og heimsvísitölu hlutabréfa(!). Leiðandi hagvísir gefur til kynna að á næsta ári verði samdráttur. Leiðandi hagvísir á að nema þætti sem hafa áhrif á framleiðslu eða breytingar á framleiðslu. Um spár í hagfræði hefur ýmislegt verið sagt. Hagfræðin er félagsvísindi og um leið og spáin er komin fram og orðin opinber hefur hún áhrif á gerendur í hagkerfinu. Mikilvægustu gerundur eru þeir sem stjórna eða hafa áhrif á fjárfestingar. Þeir eiga næsta leik. 

 

Er evran góð fyrir Þýskaland?

AfD flokkur evruandstæðinga náði athyglisverðum árangri í kosningnum þótt þeir næðu ekki manni á þing. Menntamenn og smáatvinnurekendur hafa verið áberandi í flokknum. Það er því eðlilegt að spyrja hver reynsla Þýskalands af evrunni og evrusvæðinu sé. Stutta svarið er : reynslan er góð og hagkerfið hefur dafnað. Öll stutt svör eru einföldun og það er þetta líka. Þýsk fyrirtæki hafa hagnast mikið á þeim möguleikum sem felast í sameiginlegum markaði og sameiginlegri mynt. Evrusvæðið er myndað 1999 og hagnaðarhlutfall þýskra fyrirtækja hækkar jafnt og þétt eftir tilkomu svæðisins. Útflutningur vara og fjárfestingar skiluðu miklum arði. Þýsk fyrirtæki gátu flutt starfsemi sína til landa Austur Evrópu þar sem framleiðslukostnaður(laun) voru miklu lægri en í heimalandinu. Mikilvægast var þó að hótunin um að flytja störfin úr landi hélt öllum launakröfum í Þýskalandi í skefjum. Hlutfallslegur launakostnaður fór stöðugt lækkandi og atvinnuleysið minnkaði mikið samtímis. 25% fólks á vinnumarkaði eru nú á lágum launum. (Minna en 2/3 af miðgildi).Þetta er mjög hátt hlutfall miðað við önnur lönd á evrusvæðinu. Fjöldi þeirra sem vinnu hlutastörf eða er ráðinn til skamms tíma hefur þrefaldast á síðustu 10 árum.  Samkeppnishæfni Þýskalands byggist þannig m.a. á lágum launum. Á tímabili evrusvæðisins hefur landsframleiðsla á mann aukist um 33% en hins vegar eru raunlaun lægri en það voru 1999. Til lengri tíma litið á Þýskaland við ýmsa erfiðleika að etja. Meðalaldur þjóðarinnar er hár og fer hækkandi. Samkeppni frá Kína og öðrum ríkjum Asíu mun fara vaxandi. Kostnaðurinn við að halda evrusvæðinu mun vaxa.

Hvað er að Útlendingastofnun? 2. hluti.

Haustið 2005 virðast verða miklar breytingar á vinnulagi Útlendingastofnunar og Vinnumálastofnunar. Innflytjendum má skipta í tvo stóra hópa. Annars vegar er sá hópur sem kemur af EES svæðinu. Í EES samningi er kveðið á um frjálst flæði vinnuafls og ríkjum ESB hefur fjölgað mikið á undanförnum áratugum. Hinn hópurinn kemur frá löndum utan EES svæðis og lög og reglur um þennan hóp hafa íslensk stjórnvöld sótt aðallega til Danmerkur og Noregs. Löggjöf þessara landa er mjög ströng í innflytjendamálum sem er þó nokkuð háð túlkun. Í þessum málaflokki hafa íslensk stjórnvöld ekki mótað sjálfstæða stefnu. Breytingin haustið 2005 hafði það í för með sér að mjög erfitt eða nánast útilokað var fyrir fólk utan EES svæðisins að flytjast inn í landið. Lög voru túlkuð eins þröngt og hægt var og öllum lagaklækjum beitt. Ætla má að stjórnsýslan (og stjórnvöld?) hafi óttast mikinn straum fólks frá nýjum aðildarríkjum ESB. Útlendingastofnun heyrir undir innanríkisráðuneytið. Innanríkisráðherra hefur reglugerðarvaldið og ljóst að ráðherrann getur haft afgerandi áhrif á innrastarf og vinnulag stofnunarinnar. Vinnumálastofnun heyrir hins vegar undir félagsmálaráðuneytið.

Hvað er að Útlendingastofnun? 1. hluti.

Stofnunin er ein af undirstofnunum innanríkisráðuneytisins. Hún var stofnuð 1937. Starfsemi henni var endurskipulögð 1939 af Agnari Kofoed-Hansen. Hann lagði til að stofnuð yrði eftirgrenslandeild og hún yrði hluti af Útlendingaeftirlitinu. Hann hafði um sumarið 1939 verið sendur á námskeið hjá SS-sveitum þyskra nasista og að námskeiði loknu var hann skipaður lögreglustjóri.  Þessi námsferð til Þýskalands vakti athygli og umræður á sínum tíma. Þjóðviljinn skrifaði harðorðar greinar og Einar Olgeirsson krafðist rannsóknar á starfsemi  nasista hér á landi. Stofnun hét Útlendingaeftirlitið fram til 2002. 

Stórsigur A Merkel og ný stjórnarmyndun.

Úrslit kosninganna í Þýskalandi liggja nú fyrir. Hægri flokkarnir-CDU/CSU bæta við sig miklu fylgi. Í kosningum 2009 fengu þeir 33.8% en fengu nú 41.5%. Fyrir fjórum árum fengu jafnaðarmenn 23% en nú 25.7%. Frjálsir demókratar fengu 14.6% í kosningum 2009 en 4.8% og falla þarmeð af sambandsþinginu. Die Linke fengu nú 8.6% en fengu 11.9% fyrir fjórum árum. Græningjar fengu 10.7% fyrir 4 árum en nú 8.4%. Loks fengu evruandstæðingar 4.7% sem sýnir að þeir sem vilja taka markið aftur upp eiga sér nokkurn hjómgrunn. Á Sambandsþinginu eru 630 þingsæti og hægri flokkarnir fengu 311. Þeir eru ekki langt frá því að fá meirihluta en það hefði orðið naumur og ótryggur meirihluti. jafnaðarmenn fengu 192 þingsæti, Græningjar 63 og Die Linke fékk 64. Stærðfræðin gefur ýmsa möguleika á meirihluta en sumir eru pólitískt sennilegri en aðrir. Líklegast er að hægriflokkarnir og jafnaðarmenn myndi stjórn. Í báðum flokkum er allnokkur andstaða við slíkt samstarf. Annar möguleiki sem kemur til greina eru hægri flokkar og græningjar. Árin 2005 til 2009 var samsteypustjórn hægri flokka og jafnaðarmanna. Að loknu því samstarfi töpuðu jafnaðarmenn miklu fylgi. Sporin hræða. Sumir hægrimenn óttast hugsanlegt samstarf. Þeir álíta Sigmar Gabriel formann SPD vera mjög taktískan mann sem myndi sprengja samstarfið til að mynda nýja stjórn með Græningjum og Vinstri flokknum. En núna hefur A Merkel öll spil á hendi. Hún hefur unnið glæstan sigur og er Landsmóðir í augum meirihluta Þjóðverja.