Staða fangelsismála og hugsanleg úrræði.

Í nýrri skýrslu Ríkisendurskoðunar kemur ýmsilegt athyglisvert fram. Stofnunin kemur með hugmyndir til útbóta og hafði þert það á ítarlegri hátt í skýrslu árið 2010. Í árslok 2012 biðu 466 óskilorðsbundnir dómar fullnustu. Af þeim höfðu 102 beðið lengur en 3 ár vegna skorts á fangarýmum. Í júni 2009 voru slíkir dómar 224. Meðalbiðtími hefur lengst um 45%. Meðalbiðtími lengdist hins vegar um 121% frá 2005 til 2009.  Endukomuhlutfall lækkaði á árunum 2008 til 2012 úr 45% í 43%. Ríkisendurskoðun bendir á að í lögum frá 2005 um fullnustu refsinga sé sérstök áhersla á betrun fanga. Þau verkefni hafi hins vegar ekki enn verið kostnaðargreind og þess vegna sé ekki tryggt að yfirvöld fangelsismála hafa fjárhagslega burði til að sinna lögbundnum verkefnum. Árið 2012 var 143% nýring á áfangaheimilinu Vernd. Skýringin er sú að fangar deila með sér herbergi. Augljóslega er brýn þörf að fjölga slíkum úrræðum. Auk þess þarf að skoða vandlega kosti og galla rafræns eftirlits. Samfélagsþjónusta hefur reynst vel. Mjög lágt hlutfall fanga brýtur af sér á ný. Mikilvægur þáttur betrunar er nám. Haustið 2012 voru 58 fangar innritaðir í FSU. Á vorönn 2013 stunduðu  4 fangar háskólanám í fjarnámi. Fangelsismál hafa verið hornreka þegar að fjárveitingum hefur komið á undanförnum árum. Það er greinilegt að stjórnmálamenn afla sér ekki vinsælda með því að taka málið upp á sína. Mikið og óeigingjart sjálfboðaliðastarf hefur verið unnið hér á landi í áratugi. Fangahjálp Verndar ber þar hæst.