Samkeppnishæfi Íslands og Samtök iðnaðarins.

Nýlega var í fréttum að samkvæmt könnun Alþjóðaefnahagsráðsins um samkeppnishæfni þjóða væri Ísland í 31. sæti. Fyrir hrun var Ísland í 20. sæti þannig að samkeppnishæfnin hefur versnað verulega. Ísland er einu sæti neðar en Púertó Ríkó. Aðrar Norðurlandaþjóðir eru mjög ofarlega á þessum lista. Í könnun ráðsins kom fram að fjármálamarkaður væri veikur hér á landi. Gjaldeyrishöft gerðu öll viðskipti erfiðari og regluverk um erlenda fjárfestingu væri óljóst og flókið. Landbúnaðarkerfið væri of dýrt og tollar háir og óskilvirkir. Iðnaðar-og viðskiptaráðherra taldi álit erlendu skammstöfunarinnar áhyyggjuefni. Nýlega ritaði formaður Samtaka iðnaðarins grein og segja má að hún sé nokkurs konar framhald af könnun ráðsins. Þar er fjallað um tækni-og hugverkaiðnað hér á landi en hann hefur vaxið mjög hratt undanfarin ár. Þessi iðnaður byggir fyrst og fremst á mannauði, þekkingu, menntun og alþjóðlegum markaðstengslum. Áhyggjuefnið er að fjöldi fyrirtækja og fólks í þessum greinum hafa farið úr landi. Mörg nálæg lönd leggja mikla áherslu á að fá til sín sprotafyrirtæki og nýsköpunarfyrirtæki og þetta er alþjóðlega umhverfið sem Ísland er að keppa í. Ísland verður að vera án gjaldeyrishafta og hafa gjaldmiðil sem er gjaldgengur á alþjóðlegum gjaldeyrismarkaði. "krónuvinir" sem lifa í þokuheimi þjóðrembu skilja þetta auðvitað ekki. Hinn eiginlegi vandi fyrir þjóðina eru völd og áhrif "krónuvina".

Skattundanskot leigusala?

Leigumarkaður er mikið til umræðu vegna þess ástands sem þar ríkir. Leigjendum hefur fjölgað ört á undanförnum árum. Nú eru um 30% heimila leigjendur. Leigutaka og leigusala eru orðin umfangsmikil viðskipti. Verð á leiguhúsnæði er afar hátt almennt séð en sérstaklega hátt í ákveðnum hverfum Reykjavíkur. Það hefur verið landlægt á Íslandi að leigutekjur væru ekki gefnar upp til skatts. Ríkisskattstjóri segir grun um töluverð undanskot. Embættis síns vegna tekur hann mjög varlega til orða. Leigumarkaðurinn stækkar og vex að mikilvægi. Styrkja verður rétt leigjenda þannig að hann verði eins og hann er bestur svo sem í Þýskalandi. Öll viðskipti á leigumarkaði eiga að vera samningsbundin. Auðvitað er eðlilegt að húseigendur fái arð af eign sinni. Það á ekki að gerast með ólöglegum viðskiptum. 

Glæpir í Suður Afríku.

Íbúar eru nú tæplega 53 milljónir og glæpatíðni er óvenjulega há. Hér eru hráar tölur sem sýna við hvað er að eiga. Á síðastliðnu ári voru morð 16259. Tilraunir til morðs voru 16363. Kynferðisglæpir voru 66387. Líkamsárásir voru 185893. Hættuleg rán voru 105888. Venjuleg rán  voru 53540. Á hverjum degi eru að meðaltali framin 45 morð í landinu.  (sjá heimasíðu lögreglunnar í Suður Afríku.)

Hvað er Alvogen?

Lyfjafyrirtækið hóf starfsemi sína hér á landi 2010. Forstjóri og formaður stjórnar er Róbert Wessman. Hjá samstæðunni starfa um 1800 starfsmenn í 30 löndum. Í mai síðastliðnum voru 30 starfsmenn starfandi hér á landi. Þeim mun hafa fjölgað síðan en stuttar fréttatilkynningar hafa birst í blöðum um mannaráðningar. Í apríl kom í fréttum að Alvogen hyggðist byggja hátæknisetur annað hvort hér á landi eða á Möltu. Ætlunin er að framleiða líftæknilyf. Einkaleyfaumhverfi Möltu og Íslands leyfir þróun og framleiðslu lyfja áður en einkaleyfi þeirra rennur út. Á heimasíðu fyrirtækisins má lesa stutta kynningu á Róbert Wessman. Hann mun hafa starfað hjá Samskipum, Delta og Actavis. Hann er álitinn vera metnaðarfullur og fljóthuga. Erlendir háskólar hafa birt rannsóknir á afrekum Róberts í viðskiptum.Alvogen hefur nú ákveðið að byggja hátæknisetrið í Reykjavík eins og komið hefur fram í fréttum. Um 200 starfsmenn munu starfa í setrinu. 

Írland á leið úr kreppunni.

Nýjar tölur sýna aukningu í útflutningi og aukningu í einkaneyslu. Verg landsframleiðsla jókst um 0.4% á öðrum ársfjórðungi 2013 miðað við fyrri ársfjórðung. Vöxturinn er minni en stjórnvöld höfðu áætlað. Það mun takmarka möguleikana til hagræðingar og niðurskurðar í ríkisrekstri. Hagkerfið virðist vera að ná einhverjum stöðugleika þrátt fyrir að staðan á vinnumarkaði batni ekki. Undanfarna þrjá ársfjórðunga hafði hagkerfið dregist saman. Útflutningur jókst um 4.3% á öðrum ársfjórðungi og einkaneysla um 0.7%. Það er ljóst að næstu mánuðir munu einkennast af togstreitu milli lánadrottna Írlands og stjórnvalda um svigrúmið til niðurskurðar. AGS og ESB munu þrýsta á írsk stjórnvöld.

Samar kæra sænska ríkið.

Samaráðið og sveitarfélagið Vapsten í Vesterbotten hafa kært sænska ríkið fyrir þeirri nefnd SÞ sem fjallar um kynþáttamismunun. Í kærunni er þess krafist að hætt verði við framkvæmdir í nikkelnámu í Stouroman sýslu. Þessar framkvæmdir munu eyðileggja möguleika Sama að vera með hreindýr á svæðinu. Umrædd nefnd SÞ hefur gagnrýnt stefnu sænska ríkisins í málefnum Sama margsinnis á undanförnum árum. Til árekstra hefur komið á fleiri svæðum þar sem Samar telja gengið á rétt sinn. Í Kvalsund í Finnmörku var hafinn undirbúningur fyrir byggingu vindmylla á svæði sem Samar höfðu nýtt sem beitarsvæði fyrir hreindýr. 

Íslenskur sjávarútvegur. Staða og horfur 2013.

Rétt er að minna á að sjávarafurðir eru mikilvægur hluti af fæðu landsmanna endaþótt greinin sé nánast hreinræktuð útflutningsgrein. Neysla á íbúa á ári er 88 kíló á íbúa á ári. 12% starfa  á landsbyggðinni eru í sjávarútvegi en 1.5% starfa á höfuðborgarsvæðinu. Ebitda framlegð fyrirtækja í greininni hefur aldrei í sögunni verið meiri en 2011 en aukning frá fyrra ári var 26%. Síðustu ár hefur skuldetning fyrirtækja dregist hratt saman. Verðmæti útfluttra sjávarafurða nam 269 milljörðum króna 2012. Undanfarin ár hefur verið nokkur vöxtur í fiskeldi. Evrópa er mikilvægasta markaðsvæði íslenskra sjávarafurða. Mest er flutt til Bretlands, Noregs og Spánar. 78% starfsfólks í sjávarútvegi eru karlar en alls störfuðu í greininni 9000 árið 2012. Hér er ekki tekið tillit til afleiddra starfa. 50 stærstu útgerðirnar ráða yfir 86% af úthlutuðum kvóta. Hlutur stærstu útgerða hefur farið vaxandi undanfarin ár. Fjárfestingar eru litlar í greininni. Sem hlutfall af framlegð voru fjárfestingar 9% árið 2011 en áratuginn á undann var meðaltalið 26%. Íslenskum fiskiskipum er að fækka. Árið 2002 voru skráð skip 1935 en árið 2012 voru þau 1690 eða fækkun um 13%. Verðmæti útfluttra þorskafurða voru 83 milljarðar 2012. Nokkrar blikur eru á lofti í íslenskum sjávarútvegi. Verðlag á fiskafurðum í Evrópu, einkum Suður Evrópu fer lækkandi. Harðar deilur hafa staðið um fiskveiðistjórnun í áratugi. Út frá heildarhagsmunum þjóðfélagsins má segja að það sé óheppilegt. Sum stór sjávarútvegsfyrirtæki hafa fjárfest í öðrum og óskildum greinum. Stundum er rreynt að tryggja að allir þættir virðiskeðjunnar séu á einni hendi. Stundum er reynt að hafa áhrif á stjórnmálaumræðuna sjálfa. Það er gert með kaupum á fjölmiðlum. Fyrirtæki eiga að hafa ríka samfélagslega ábyrgð en eiga ekki að líta á hlutverk sitt út frá þröngum efnahagslegum einkahagsmunum. 

Skapar hijab tortryggni?

Hijab er algengasta blæjan sem múslimskar konur á Vesturlöndum bera. Hún hylur hár, eyru, háls og stundum axlir. Andlitið er ekki hulið. Í Noregi var gerð rannsókn á viðhorfum Norðmanna til innflytjenda. Viðhorfin til múslima voru svipuð og til annarra hópa innflytjenda. Fólki voru sýndar myndir af konum og í ljós kom að hijab skiptir máli. Myndir af sömu konu með og án hijap leiddu í ljós að blæjan kallar fram tortryggni og óvissu. Blæjan skapar félagslega fjarlægð að því er virðist. Trú viðkomandi skipti ekki meginmáli heldur táknið. Níkab og búrkur hylja andlit konunnar nánast alveg. Sumir líta á blæjur sem tákn um kúgun kvenna. Fyrir öðrum eru þær tákn hógværðar og siðferðis.

Hvað varð um fjárfestingar eftir fjármálakreppu?

Að öðru jöfnu er línulegt samband milli hagnaðarhlutfalls og fjárfestinga. En fjármálakreppan virðist hafa breytt þessu. Eftir 2009 er hagnaður bandarískra fyrirtækja 12% af vergri landsframleiðslu en hrein fjárfesting aðeins 4%. Hagnaður er ekki notaður í fjárfestingar. Hagvöxtur er aðeins 2% og svipaða sögu er að segja af Englandi. Í Englandi eru minni fjárfestingar en í Paraguay! Undanfari fjármálakreppunar var mikil skuldasöfnun fyrirtækja. En hver er skýringin á litlum fjárfestingum nú? Er það einokun og fákeppni á mörkuðum? Er það vegna þess að hlutfall launa í þjóðartekjum hefur lækkað?Er það vegna óvissu í stjórn efnahagsmála og skattlagningu á fyrirtæki? Er lítil fjárfesting vegna þess að hagnaðahlutfall er ekki nógu hátt? Síðastnefnda tilgátan er líklegust.

Er Frosti í álögum?

Margir hafa haldið því fram að Frosti Sigurjónsson sé mikill happafengur fyrir Framsókn. Hann beitti sér á sínum tíma gegn öllum Icesafe- samningum en þeir fólu í sér ríkisábyrgð á greiðslum úr Innistæðutryggingasjóði ásamt greiðslu á hluta vaxtakostnaðar Breta og Hollendinga. EFTA- dómstólinn dæmdi íslenska ríkinu í hag með lagarökum sem hvorki Frosta né öðrum hafði hugkvæmst að benda á. Nú er Landsbankinn að greiða icesafe reikninginn eins og alkunna er. Frosti er nú orðinn þingmaður og formaður efnahags-og viðskiptanefndar. Hann er kjörinn fulltrúi á þjóðþinginu og formaður mikilvægrar nefndar. Þess vegna er það undarlegt að þegar Frosti tjáir sig um mikilvæg mál er það hans persónulega skoðun. Hvers vegna þá að vera að hafa fyrir því að komast á þing? Það var persónuleg skoðun Frosta að FME ætti/myndi ekki framlengja starfsleyfi Dróma. Nú kom hins vegar í ljós að Drómi hafði ekki og hafði aldrei haft starfsleyfi frá FME. Það er skonið að maður sem þekkir jafn vel til fjármála og Frosti skuli ekki hafa vitað þetta. Nú hefur Frosti einnig tjáð persónulega skoðun sína á því hvernig lánaleiðréttingin sem boðuð er muni fara fram. Nú bregður svo undalega við að aðgerðir vinstri stjórnar sem voru harðlega gagnrýndar eru orðnar góðar og gildar. Þannig sér Frosti fyrir sér að 110% leiðin geti verið jafngildi þeirra leiðréttinga sem framundan eru. Í öðrum tilvikum gæti hún hugsanlega ekki nægt. Eitt og annað verður ljóst við þessi ummæli. Núna vita Framsóknarmenn ekki hvernig lána leiðrétting verður útfærð. Þeir vita ekki hvenær lánaleiðréttingin mun fara fram. Þeir vita ekki hver heildarsumman verður sem ráðstafað verður.