Kína er stærri en USA í iðnframleiðslu.

Eftir alþjóðlegu fjármálakreppuna hefur staðan í hagkerfi heimsins breyst verulega. Árið 2010 fór Kína fram úr USA í iðnframleiðslu. Núna er forskot Kína 20% og fer vaxandi. Samkvæmt gögnum SÞ var iðnframleiðsla Kína 62% af framleiðslu USA árið 2007.  Vöxtur iðnframleiðlsu í Kína á tímabilinu 1978 til 2010 er mun hraðari en vöxtur í USA. Árið 2011 var iðnframleiðsla í Kína 235% af iðnframleiðslu Japans og 345% af iðnframleiðslu Þýskalands. Fyrir fjármálakreppu var Kína nefnd verksmiðja heimsins og nafnbótin er meira verðskulduð núna. Á aðeins 6 ára-2007-2013- tímabili hefur Kína tekið risastökk sama á hvaða mælikvarða mælt er. Í iðnframleiðslu ESB og Japans er samdráttur og tiltöluleg stöðnun í USA. Bilið í framleiðni milli Kína og annarra landa fer hratt minnkandi. Kínverskar vörur hafa haldið samkeppnishæfni þrátt fyrir að gjaldmiðilinn hafi styrkst. Í USA hefur engin endurnýjun átt sér stað í iðnaði og er það í samræmi við spár Goldman Sachs og Boston Counsulting Group. Þær breytingar sem orðið hafa í iðnframleiðslu heimsins eru söguleg tímamót. (Socialist Economic Bulletin.)

Ríki maðurinn nær sér á strik; mat Paul Krugman.

P Krugman ritar í bloggi sínu vaxandi ójöfnuð í bandarísku samfélagi og hvernig hann kemur í veg fyrir að þjóðfélagið lifi samkvæmt helstu gildum sínum. Samkvæmt hugmyndum um réttlæti eiga allir að vera metnir og komast áfram vegna hæfileika sinna. Réttlætið er í því fólgið að allir keppi á sama grunni. Efnahagslegur, félagslegur og menningarlegur ójöfnuður kemur í veg fyrir þetta. Það hafa ekki allir jafna möguleika til að komast í bestu háskólana svo dæmi sér tekið. Í Harward Business School eru skörp skil á milli venjulegra nemenda og þeirra sem koma úr afar auðugum fjölskyldum. Í fjármálakreppunni minnkuðu tekjur þeirra sem mestar höfðu nefna má fjármagnstekjur. Eftir kreppuna í hægum bata hefur ríkasta 1% verið sigri hrósandi. 95% af efnahagsbatanum frá 2009 hafa runnið í þeirra vasa. 60% af batanum fór til þeirra 0.1% sem mestar tekjur hafa. Tekjudreifingin verður sífellt ójafnari. Mikill meirihluti bandaríkjamanna lifa enn í kreppusamfélagi en það gera 1% svo sannarlega ekki. Það er öfugsnúið en stór hluti þessara tekna kemur úr fjármálageiranum þeim geira sem ríkisvaldið varð að koma til aðstoðar með miklum fjármunum. Skattpeningi frá almenningi. Þessi þróun grefur undan grunngildum lýðræðisins. Jafn réttur til náms víkur fyrir forréttindum. Virkt lýðræði víkur fyrir valdi peninganna. Krugman segir að við þessari þróun verði að bregðast en ekki sé hægt að endurtaka New Deal.  Hann nefnir tillögu frá Bill de Blasio sem gæti orðið borgarstjóri New York. Hann vill að borgin útvegi öllum börnum vist á leikskóla. Hann vill fjármagna þetta með því að setja sérstakan skatt á tekjur yfir 500000 dollara. (P Krugman : Rich Mans Recovery í NYT)--Eru aðstæður svipaðar á Íslandi og í USA? Eru bankamenn hér að fá umframkjarabætur? Hverjir eru beinlínis að hagnast á ástandinu, t.d. vegna gjaldeyrishafta?

Er umferðarmenningin að batna?

Umræða um umferðina er á fremur neikvæðum nótum í fjölmiðlum og samtölum fólks. Talað er um hraðakstur, glannalegar framúrkeyrslur, ofsaakstur ungs fólks og almennt tillitsleysi. Eftirlit lögreglu hefur minnkað mikið eftir hrun en umferð hefu einnig minnkað mikið. Þeir staðir á landinu þar sem alvarlegustu slysin verða eru vel þekktir en enn er beðið eftir úrbótum á nokkrum stöðum. En það er ekki bundið við Ísland að kvarta yfir umferðinni. Það þekkist víðar. En hvað segja tölurnar? Fjöldi banaslysa er svipaður á öllum Norðurlöndunum.  2012 eru þau fæst á Íslandi þegar miðað er við slys á hverja 100000 íbúa. Fyrri hluta þessa árs urðu samtals 513 slys og óhöpp hér á landi. Óhöpp án meiðsla urðu 442 en minniháttar slys 57. Alvarleg slys hafa orðið hafa orðið 13 og 7 banaslys. Allt árið 2012 létust 9 manns í umferðarslysum. Á árunum 2003 til 2012 létust 12 karlar að meðaltali á hverju ári. Sambærileg tala fyrir konur var 4.9 . 

Alvarlegt ástand á leigumarkaði.

Undanfarnar vikur hefur verið mikil umræða um ástandið á leigumarkaði á höfuðborgarsvæðinu. Ljóst er að framboð hentugs íbúðahúsnæðis er miklu minna en eftirspurn. Leiguverð hefur rokið uppúr öllu valdi og æ lélegri íbúðir eru boðnar til leigu. Eins og oft er í slíku ástandi eru alltaf einhverjir sem ganga langt til að öðlast skjótfenginn gróða. Há leiga leiðir til þess að óeðlilega hátt hlutfall af ráðstöfunartekjum fer í að borga leigu. Í mörgum löndum Evrópu er leiga jafn góður kostur og að eiga eigið húsnæði. Réttur leigjenda er sterkur og fjárhagslegur stuðningur hins opinbera hliðstæður þeim sem eigendur húsnæðis fá. Íslenskur leigumarkaður á mjög langt í land að ná þessu. Til að vinna á þessu þarf langtímaaðgerðir og skammtímaaðgerðir. Á Alþingi hefur þingflokkur Samfylkingar lagt til skammtímaaðgerðir til að leysa bráðan vanda . Þær eru m.a.: húsnæðisbætur taki mið af tekjum og eignum og tryggi sambærilegan stuðning við leigjendur og eigendur húsnæðis. Veittur verði stofnstyrkur til leigufélaga sem sinni langtímarekstri á leiguhúsnæði. Íbúðalánasjóði verði gert kleyft að selja íbúðir til leigufélaga.

Hagur ríkissjóðs og fjármál hins opinbera.

Tekjuafkoma var neikvæð um rúma 16 milljarða á öðrum ársfjórðungi þessa árs. Tekjuhallinn var 3.8% af landsframleiðslu sama tímabils. Fyrri hluta ársins nam tekjuhallin 2.9% af landsframleiðslu tímabilsins. Launahækanir og fjárfestingar skýra útgjaldaaukningu síðustu 12 mánaða. Heildarskuldir ríkissjóðs námu 1913 milljörðum króna um mitt ár 2013 og er það 109% af áætlaðri landsframleiðslu ársins. Hrein peningaleg eign er neikvæð um 864 milljarða króna. Á öðrum ársfjórðungi voru heildartekjur hins opinbera 187 milljarðar króna en heildartekjur á rekstrargrunni 136 milljarðar. Peningalegar eignir voru 1049 milljörðum króna. Tekjuhalli ársfjórðungsins hjá sveitarfélögunum er áætlaður 2.1 milljarður króna (Hagtíðindi 10.9. 2013)

Hvað hindrar atvinnuvegafjárfestingu?

Einkenni kreppu er lág fjárfeting, lítil eftirspurn,offramleiðsla á kapitali og miklar skuldir. Atvinnuvega fjárfestingar hafa verið í lágmarki undanfarin ár. Hægri menn hafa kennt skattastefnu vinstri stjórnar um. Það hentar hugmyndafræði þeirra vel en kemur veruleikanum lítið við. Eitt helsta einkenni íslenskra fyrirtækja eftir hrun er afar mikil skuldsetning. Sjávarútvegsfyrirtækin hafa greitt erlendar skuldir hratt niður og nokkur þeirra hafa verulegt svigrúm til nýfjarfestinga. Nefna má Ísfélag Vestmannaeyja og Brim. Könnun innan SI hefur sýnt að skuldir íslenskra fyrirtækja eru tvöfalt meiri ef miðað er við hlutfall af Ebitda en er hjá fyrirtækjum almennt í Evrópu. Í fyrra voru heildarskuldir fyrirtækja 170% af vergri landsframleiðslu og höfðu lækkað mjög mikið frá 2008 en þá var hlutfallið 372%.  Um þessar mundir er álverð lágt, birgðir ákaflega miklar og mikil óvissa um framhaldið. Það er ljóst að gjaldeyrishöftin hindra starfsemi fyrirtækja með ýmsum hætti. Áhættufælni er meðal lánveitenda og fjárfesta. Þeir sem ráða yfir fjármagni til fjárfestinga eru lykilmenn í markaðskerfinu. Þeir hafa mikil völd. Þegar þeir sjá að forsendur hafa skapast fyrir nægilega arðsemi fjárestinga munu fjárfestingar vaxa að nýju.

Þekkir Frosti ekki lög um FME?

Frosti Sigurjónsson er formaður mikilvægrar nefndar á  Alþingi. Hann lýsti því yfir í viðtali við fjölmiðla að starfsleyfi Dróma verði ekki framlengt í mai næstkomandi. Nú er vald nefndarformanna talsvert og þeir hafa ýmis konar áhrif en hér fór Frosti yfir strikið. FME er sjálfstætt stjórnvald en lýtur ekki valdboði einstakra þingmanna eða ráðherra. Það er FME sem ákvarðar um starfsleyfi Dróma en Frosti má eins og allir aðrir hafa sínar skoðanir. Segja má að Drómi sé alræmt fyrirbæri í fjármálaheiminum og skelfilegar sögur fara af innheimtuaðgerðum. Kannski sér Frosti sjálfan sig sem riddarann glæsta sem drepur drekann ógurlega. Hvað um það en þannig er veruleikinn ekki. Kannski var rangt eftir Frosta haft og kannski hefur hann þegar leiðrétt misskilninginn. Afrek eru góð en að eigna sér afrek er ekki endilega gott.--Hafa ber það sem sannara reynist. FME hefur ekki veitt Dróma starfsleyfi. Drómi er eignarhaldsfélag sem stýrt er af slitastjórn Spron. Slitastjórnir eru eignarhaldsfélög og um þær gilda sömu lög og um bústjórn skiptastjóra. Leiðréttist hérmeð.---

Réttmætar væntingar um skuldaniðurfærslu.

Sigur Framsóknrflokksins í síðustu kosningum byggðist m.a. á loforðum um að leiðrétta verðtryggð lán sem hækkað hefðu vegna forsendubrests. Í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnar eru þessi loforð ítrekuð. Þingmenn og ráðherrar Framsóknarflokksins hafa hvað eftir annað endurtekið og ítrekað þessi loforð. Með þessum yfirlýsingum hefur lögvarin krafa verið sköpuð. Slík krafa nýtur verndar eignarréttindaákvæða stjórnarskrárinnar. Loforðin hafa þegar haft áhrif á kaupsamninga fasteigna þar sem seljendur vilja tryggja sér lánaleiðréttingu. Forsætisráðherra og aðstoðarmaður hans hafa lýst því yfir að slík ákvæði í samningum séu óþörf. Samanborið við hina yfirlýsingaglöðu framsóknarmenn eru sjálfstæðismenn mjög gætnir og hógværir í yfirlýsingum. Flokkurinn er hins vegar bundinn af stefnuyfirlysingu ríkisstjórnarinnar. Einstaka þingmenn hafa frá upphafi haft miklar efasemdir um hugmyndir framsóknarmanna. Hver þingmaður er háður samvisku sinni og engu öðru. Ef skuldaleiðréttingar verða ekki framkvæmdar eða þannig framkvæmdar að þær eru ekki í samræmi við loforð er hugsanlegt að einhverjir einstaklingar fari í skaðabótamál vegna þessa.(Kjarninn12.9)

 

Framsýn vill ekki langtímasamning.

Félagið telur að fleyta eigi núgildandi samningum áfram í rúmt hálft ár en kauphækkanir á þeim tíma taki mið af verðbólgu. Ríkisstjórnin hafi ekki útfært efnahagsstefnu sína og óvissa sé ríkjandi. Félagið vill að launahækkanir taki mið af útflutningsfyrirtækja en um leið verði tekið mið af framfærsluþörf heimila. Félagið vill eyða kynbundnum launamun og taka lífeyrissjóðskerfið til endurskoðunar með samræmingu réttinda fyrir augum. Í nýlegri þingræðu hélt Árni Páll Árnason formaður Samfylkingarinnar því fram að verkalýðshreyfingin vildi ekki gera langtímasamning vegna óvissu um stefnu stjórnvalda. Vilhjálmur Birgisson formaður Verkalýðsfélags Akraness undraðist þetta í færslu á fésbók. Taldi hann að engar slíkar hugmyndir hefðu komið fram auk þess sem verkalýðshreyfingin væri að semja við atvinnurekendur en ekki ríkisstjórnina. Við spáum því að fleiri félög muni taka undir með Framsýn um skammtímasamning. Við spáum því einnig að samráð ríkisvalds og aðila vinnumarkaðarins sé forsenda samninga. Fjármálaráðherra hefur gefið tóninn eftir að hafa stórlækkað veiðigjöld, hætt við hækkun á vks. á ferðaþjónustu og tekið þá ákvörðun að framlengja ekki álagningu auðlegðarskatts þá boðar hann nú hófsemd í kröfugerð og minnir á hættu á verðbólgu. Sumum er mikið gefið en aðrir eiga að temja sér hógværð í lífsstíl og lifnaðarháttum.

Oxfam varar við vaxandi fátækt í Evrópu.

Ef niðurskurðarstefnunni verður framhaldið í nokkrum löndum Evrópu gæti tala fátækra orðið 146 milljónir árið 2025 að mati hjálparsamtakanna.  Það merkir að fjórði hver íbúi álfunnar myndi lifa í fátækt. Grikkland, Ítalía, Spánn, Portugal, Írland og Bretland fylgja mjög harðri niðurskurðarstefnu. Í þessum löndum er vegið að rótum velferðarkerfisins. Það er eingöngu efnaðasta fólkið sem hagnast á þessarri stefnu. Bilið milli ríkra og fátækra á Spáni og Bretlandi gæti orðið svipað og í Suður-Súdan nú. Niðurskurðarstefnan leiðir til ófarnaðar að mati Oxfam.